Teoria ilościowa pieniądza głosi, że jeśli ilość pieniądza w gospodarce podwoi się, to przy założeniu, że wszystkie inne rzeczy są równe, poziom cen również się podwoi. To oznacza, że konsument płaci dwa razy więcej za te same dobra i usługi. Wzrost cen prowadzi do wzrostu inflacji, która określa tempo wzrostu cen w gospodarce.
Ilościowa teoria pieniądza: Co to jest?
Ilościowa teoria pieniądza to teoria ekonomiczna, której celem jest wyjaśnienie przyczyn inflacji, tj. zmian cen i wartości pieniądza w danym kraju. Jej podstawą jest związek między podażą pieniądza a ogólnym poziomem cen.
Teoria ta jest ważnym aspektem monetarnej teorii inflacji, twierdząc, że zmiany w bieżącej podaży pieniądza wpływają na wahania produkcji gospodarczej, a nadmierny wzrost podaży pieniądza prowadzi do wzrostu inflacji.
Geneza ilościowej teorii pieniądza
Wywodzi się od Mikołaja Kopernika, który prowadził badania nad gospodarką Polski i zaproponował utworzenie „Jednolitego Domu Walutowego”; ponadto Kopernik uważał podaż pieniądza za najważniejszy czynnik kształtujący ceny.
W ślad za Kopernikiem poszli tacy autorzy jak Jean Bodín, Hume i Locke. Jednak mówi się, że ta teoria powstała w 16 wieku z powodu tego, co jest obecnie znane jako rewolucja cenowa; było to spowodowane masowym przyjazdem cennych materiałów, takich jak złoto i srebro z Ameryki; co spowodowało wzrost cen towarów, co było bardzo dziwne w tym czasie.
W 1556 r. Martín de Azpilicueta był pierwszym ekonomistą, który wyjaśnił, że ilość złota i srebra rośnie szybciej niż ilość towarów, więc ceny muszą być dostosowane. W ten sposób stopniowo tworzył swoją teorię ilościową. Uwzględniał w niej takie czynniki, jak szybkość obiegu pieniądza, gdyż wzrost transakcji handlowych wpływał również na wzrost cen.
Po kilku wiekach Irving Fisher zawarł te teorie w formule zawartej w książce „Siła nabywcza pieniądza”, która jest jedną z najbardziej nowoczesnych i rozbudowanych form ilościowej teorii pieniądza.
Ilościowa teoria pieniądza Fishera: Wzór
Teoria Fishera uwzględnia, że wartość rzeczy sprzedanych jest równa wartości rzeczy kupionych. Teoria ta sama w sobie ustala następującą formułę:
M * V = P * T
gdzie:
- M oznacza ilość pieniądza
- V: prędkość obiegu pieniądza
- P: poziom cen i,
- T: Przeprowadzone transakcje, które można zastąpić dochodem danego kraju (Y).
Zobacz także: Równanie Fishera
Równania wymiany Fishera
Aby uczynić teorię ilości pieniądza bardziej zrozumiałą, konieczne jest uwzględnienie „równania wymiany Fishera”, które umożliwia modelowanie relacji między podażą pieniądza a poziomem cen. Równanie zmiany to:
MV = PY
W którym:
- M: oznacza ilość pieniądza
- V: to prędkość pieniądza, która mierzy, jak bardzo każdy dolar wydanego pieniądza przyczynia się do PKB.
- P: oznacza dominujący poziom cen
- Y: jest ilością dóbr i usług wyprodukowanych w gospodarce.
Monetarna teoria inflacji
Ilościowa teoria inflacji powstała w latach 60. ubiegłego wieku, początkowo jako teoria neoliberalna. Monetaryści opracowali ją na podstawie ilościowej teorii pieniądza, przedstawionej w 1956 r. przez twórcę monetaryzmu i późniejszego laureata Nagrody Nobla, ekonomistę Miltona Friedmana.
Teoria ta opiera się na założeniu, że inflacja jest zawsze i wszędzie zjawiskiem pieniężnym.
Inflacja jest spowodowana obecnością pieniądza, ponieważ ceny zmieniają się wprost proporcjonalnie do podaży pieniądza. Monetaryści odnoszą się do tradycyjnego równania wymiany towarowej jako: M*V=P*Y, gdzie M to nominalna ilość pieniądza w obiegu; V to prędkość obiegu pieniądza, czyli liczba transakcji towarowych obsługiwanych przez jednostkę; P to poziom cen towarów; Y to realny dochód narodowy, który określa wielkość transakcji towarowych.
Krytyka ilościowej teorii pieniądza
Podczas wielkiego kryzysu gospodarczego w latach 1929–1933 teoria ilościowa była mocno krytykowana, głównie przez Johna Maynarda Keynesa.
Krytycy tej teorii podważają założenie o istnieniu ścisłych związków przyczynowych między globalnymi wielkościami ekonomicznymi, takimi jak ilość pieniądza, poziom cen i produkcji. Zwracają uwagę, że ilościowa teoria pieniądza ignoruje istotne aspekty funkcjonowania systemu gospodarczego, takie jak zmiany w strukturze cen oraz ich przyczyny i skutki. Ta teoria zakłada głównie, że zmiany w ilości pieniądza wpływają wyłącznie na ogólny poziom cen, ignorując wpływ tych zmian na strukturę cen i ich efekty na ogólny poziom cen oraz produkcji. W rezultacie skupia się raczej na wpływie zmian poziomu cen na całkowitą produkcję niż na poszczególnych sektorach gospodarki.
Mimo krytyki, teoria ilościowa pieniądza powróciła w latach 70. XX wieku pod postacią monetaryzmu, którego głównym propagatorem jest Milton Friedman.
Wniosek
Istnieją głosy krytyczne wobec ilościowej teorii pieniądza; jeden z najczęstszych mówi, że teoria ta jest bardzo prostym modelem wyjaśniającym zmiany cen. Autorzy tacy jak Keynes czy Ludwig Von mówili coś wspólnego, a mianowicie, że teoria ta sama w sobie nie wyjaśnia zmienności, która wpływa na zmienność cen.
Teraz, kiedy wiesz już więcej o tej teorii i znasz równanie ilościowe pieniądza, jakie jest Twoje zdanie na ten temat?
Szukasz brokera? Sprawdź nasze rekomendacje
