Co to jest ETF i jak działa?

728 x 90

Reklama

Fundusze

Co to jest ETF i jak działa?

Fundusze ETF to hybrydowe narzędzie inwestycyjne łączące cechy funduszy inwestycyjnych i akcji, oferujące dywersyfikację i elastyczność handlu. Dowiedz się, jak działają i jakie mają zalety.

Autor:Borjana Stamatoska

31 LIP, 2024

Akt.:

17 CZE, 2025

L2FwcC91cGxvYWRzLzIwMjMvMTIvZXRmLWFuYWxpemEuanBn

Co to jest ETF i jak działa? ETF-y, czyli fundusze notowane na giełdzie (z ang. Exchange Traded Funds), to jeden z najważniejszych i najbardziej wszechstronnych produktów inwestycyjnych ostatnich dekad. Choć istnieją dopiero od nieco ponad 30 lat, zdążyły już zyskać ogromną popularność wśród inwestorów na całym świecie. I nic dziwnego – jeśli wykorzystamy je właściwie, mogą być naprawdę skutecznym narzędziem do budowania portfela.

Co to jest ETF i jak działa?

320 x 50

Najprościej mówiąc, ETF to coś pomiędzy funduszem inwestycyjnym a akcją. Z jednej strony daje ekspozycję na cały koszyk aktywów – jak klasyczny fundusz inwestycyjny – co pomaga w dywersyfikacji ryzyka. Z drugiej jednak, ETF-em można handlować na giełdzie w ciągu dnia, dokładnie tak samo jak zwykłą akcją. Każdy ETF ma swój ticker, a jego cena zmienia się w czasie rzeczywistym – to duża różnica w porównaniu do tradycyjnych funduszy, których wycena odbywa się tylko raz dziennie, po zakończeniu sesji.

Większość ETF-ów odwzorowuje zachowanie konkretnego indeksu, np. S&P 500, MSCI World czy WIG20. Ale uwaga – nie wszystkie ETF-y są równie dobrze zdywersyfikowane. Niektóre dają ekspozycję tylko na jedną branżę albo konkretny rynek, więc mimo że mają wiele spółek, i tak mogą być mocno skoncentrowane na jednym segmencie.

Inwestuj w ETF z Freedom24👇

Freedom24

Obligacyjne ETF-y z rentownością 4,7%–6,3%
Ponad 3600 ETF-ów na całym świecie
Promocja: Odbierz nawet do 20 darmowych akcji!
Proste i konkurencyjne opłaty
Międzynarodowa internetowa platforma inwestycyjna

Odwiedź

Inwestowanie niesie ze sobą ryzyko straty.

Skąd się wzięły ETF-y?

Historia ETF-ów zaczyna się na początku lat 90. W 1992 roku Nate Most zaproponował Jackowi Bogle’owi – założycielowi funduszu Vanguard – stworzenie nowego produktu: instrumentu tańszego, bardziej efektywnego i łatwiejszego w handlu niż klasyczne fundusze indeksowe. Pomysł jednak nie przypadł Bogle’owi do gustu, zwłaszcza aspekt łatwego handlu – uznał, że to zbyt duża pokusa dla inwestorów do nadmiernego obracania portfelem.

Nate Most poszedł więc inną drogą – związał się z firmą State Street i w 1993 roku uruchomił pierwszy ETF w USA: SPDR S&P 500 ETF (ticker: SPY). I tak zaczęła się era funduszy ETF.

Warto dodać, że Most miał już doświadczenie z tworzeniem indeksów i instrumentów pochodnych – wcześniej pracował m.in. w CFTC, gdzie zajmował się rozwojem kontraktów futures na towary. Po krachu z 1987 roku widział wyraźnie, że rynkowi akcji brakuje instrumentu, który byłby bardziej elastyczny niż klasyczne fundusze.

Na początku wszystkie ETF-y były zarządzane pasywnie – ich jedynym celem było jak najwierniejsze odwzorowanie konkretnego indeksu. Dopiero w ostatnich latach pojawiła się nowa kategoria: aktywnie zarządzane ETF-y, w których zarządzający sami podejmują decyzje inwestycyjne. Nadal jednak korzystają ze struktury ETF-u, co oznacza m.in. niższe koszty operacyjne i większą przejrzystość.

W tym artykule skupimy się jednak przede wszystkim na pasywnych ETF-ach.

Jak działa ETF? Czym różni się od funduszy indeksowych?

Największa różnica między ETF-ami a tradycyjnymi funduszami indeksowymi sprowadza się do jednego słowa: notowanie. ETF-y, w przeciwieństwie do klasycznych funduszy, są notowane na giełdzie – można je więc kupować i sprzedawać w ciągu dnia handlowego, dokładnie tak jak akcje. W przypadku zwykłych funduszy indeksowych transakcje są rozliczane raz dziennie po cenie jednostki ustalonej po zamknięciu sesji.

Oprócz tego ETF-y różnią się od funduszy indeksowych pod kilkoma innymi względami:

📈 Bieżąca wycena (NAV) – wartość aktywów netto ETF-u jest znana przez cały dzień sesyjny, a nie tylko raz dziennie.

💰 Niższe koszty – ETF-y zazwyczaj mają niższe opłaty dzięki bardziej efektywnemu modelowi działania.

🔄 Lepsza płynność i struktura – proces tworzenia i umarzania jednostek ETF-ów jest bardziej elastyczny, co przekłada się na większą stabilność i mniejszą podatność na panikę inwestorów.

🌍 Większy wybór – ETF-y oferują znacznie szerszą gamę ekspozycji – od rynków rozwiniętych, przez rynki wschodzące, po sektory, tematy czy konkretne strategie inwestycyjne.

Rodzaje replikacji – jak ETF odwzorowuje indeks?

ETF-y mogą korzystać z dwóch głównych metod replikacji - replikacji fizycznej i syntetycznej:

🔹 Replikacja fizyczna

ETF faktycznie kupuje akcje (lub inne aktywa), które wchodzą w skład indeksu. Może to być:

Pełna replikacja – fundusz kupuje wszystkie składniki indeksu w proporcjach zgodnych z jego strukturą.
Replikacja próbna (zoptymalizowana) – fundusz kupuje tylko reprezentatywną próbkę spółek z indeksu, co obniża koszty, zwłaszcza gdy indeks jest szeroki albo zawiera mało płynne aktywa.

🔹 Replikacja syntetyczna

Zamiast faktycznie kupować aktywa, fundusz zawiera kontrakt swapowy z bankiem inwestycyjnym, który zobowiązuje się wypłacać zysk odpowiadający zmianom indeksu. Ta metoda wiąże się jednak z ryzykiem kontrahenta – inwestor nie posiada faktycznych aktywów bazowych, tylko prawo do określonego wyniku finansowego.

Większość inwestorów indywidualnych preferuje ETF-y oparte na replikacji fizycznej, właśnie dlatego, że dają realną ekspozycję na rynek i większą przejrzystość.

👉 Szczegółowe porównanie rodzajów replikacji ETF-ów znajdziesz [tutaj].

ETF-y – różnorodność, dostępność i konkretne przykłady

ETF-y dają dostęp do niesamowicie szerokiego wachlarza rynków, sektorów, regionów, a nawet konkretnych strategii inwestycyjnych. Można znaleźć zarówno klasyczne rozwiązania, jak i mocno wyspecjalizowane tematyczne fundusze. Dla przykładu:

👉 Jednym z najpopularniejszych ETF-ów na świecie jest SPDR S&P500 ETF (SPY) – pierwszy fundusz tego typu, wprowadzony przez State Street Global Advisors, który po prostu śledzi indeks S&P 500.

👉 Z drugiej strony mamy ETF-y tematyczne, jak Xtrackers Artificial Intelligence & Big Data czy Xtrackers Future Mobility, które skupiają się na konkretnych trendach. W tym obszarze wyróżnia się firma Global X ETFs, która specjalizuje się właśnie w takich „tematycznych” rozwiązaniach – ich strona to kopalnia ciekawych produktów.

KUP ETF NA FREEDOM24

Zalety i wady ETF-ów

ETF-y to połączenie najlepszych cech funduszy i akcji – niskie koszty, elastyczność i szeroki wybór. Ale jak każdy produkt inwestycyjny, mają też swoje minusy. Poniżej znajdziesz podsumowanie najważniejszych plusów i potencjalnych zagrożeń.

✅ Dywersyfikacja

Kupując ETF, inwestujesz w cały koszyk akcji – najczęściej w indeks giełdowy. Oznacza to, że masz ekspozycję na wiele różnych spółek za pomocą jednego produktu. To spora przewaga nad inwestowaniem w pojedyncze akcje.

Trzeba jednak uważać: nawet ETF może mieć problem z koncentracją, jeśli np. zawiera tylko kilka spółek albo mocno faworyzuje jeden sektor. Dlatego zawsze warto zajrzeć do środka i sprawdzić, co dokładnie fundusz śledzi.

✅ Elastyczność i prostota handlu

ETF-y działają jak akcje – można je kupować i sprzedawać w czasie rzeczywistym, gdy giełda jest otwarta. W przeciwieństwie do funduszy inwestycyjnych, nie trzeba czekać do końca dnia, żeby poznać cenę.

Dzięki temu cały czas masz dostęp do aktualnej wyceny i możesz szybko reagować na zmiany rynkowe.

✅ Niskie koszty

Zazwyczaj ETF-y mają bardzo niskie prowizje. Wynika to z faktu, że śledzą indeks, więc nie wymagają pracy całego zespołu analityków. Koszty zarządzania są minimalne, a większość operacji jest zautomatyzowana.

Ale tu ważna uwaga – choć ETF-y są „pasywne”, to wciąż ktoś nad nimi czuwa. Zarządzający i traderzy odpowiadają za rebalansowanie portfela, wypożyczanie papierów czy współpracę z uczestnikami rynku, żeby fundusz działał sprawnie.

Co więcej, coraz więcej pojawia się aktywnie zarządzanych ETF-ów, gdzie decyzje inwestycyjne podejmuje zarządzający – ale dzięki strukturze ETF cały produkt nadal jest tańszy niż klasyczny fundusz inwestycyjny.

Plus – minimalna kwota wejścia do ETF-ów jest zazwyczaj bardzo niska. To fajna opcja dla osób zaczynających przygodę z inwestowaniem.

✅ Wyniki zbliżone do indeksów

Skoro ETF śledzi indeks, to jego wyniki też są do niego bardzo zbliżone. Z reguły różnice wynikają tylko z prowizji i ewentualnych kosztów transakcyjnych. Dzięki temu długoterminowo można liczyć na zwrot zbliżony do całego rynku.

Oczywiście zawsze warto sprawdzić tzw. błąd śledzenia (tracking error) i spread – żeby nie było niespodzianek.

✅ Możliwość gry na spadki i dźwigni

Są też ETF-y, które pozwalają inwestować z dźwignią albo grać na spadki (tzw. short ETF-y). To coś, czego nie znajdziemy w klasycznych funduszach. Dają więcej możliwości dla aktywnych inwestorów i spekulantów.

Ale – uwaga! – ETF-y lewarowane i odwrócone są dużo bardziej ryzykowne. Ich wyniki mogą się znacznie różnić od oczekiwań, szczególnie w dłuższym terminie. No i często mają wyższe spready, zwłaszcza jeśli bazowy rynek jest mało płynny.

Główne wady ETF-ów

❌ Mniej korzystne opodatkowanie
ETF-y są opodatkowane jak akcje, więc nie mają tej przewagi podatkowej, co tradycyjne fundusze inwestycyjne. W Polsce na przykład nie da się przenieść środków między ETF-ami bez zapłacenia podatku od zysków kapitałowych — co w przypadku funduszy jest możliwe.

❌ Dodatkowe koszty transakcyjne
Do ETF-ów dochodzą prowizje brokerskie — za zakup, sprzedaż i czasem za przechowywanie. Oczywiście nie wszędzie i nie zawsze, ale warto to sprawdzić przed inwestycją.

❌ Trochę bardziej zaawansowany produkt
ETF-y to nie są bardzo trudne instrumenty, ale jednak wymagają pewnego zrozumienia. Nie wszystkie ETF-y są proste i intuicyjne — szczególnie te bardziej egzotyczne czy z dźwignią. Trzeba też pamiętać, że:

ETF rozlicza się "na już", (inaczej niż fundusz inwestycyjny, czyli dwa dni robocze po sprzedaży).
Mają spread (różnicę między ceną kupna a sprzedaży) — przy mniej płynnych ETF-ach ten spread może być spory i może to być bolesne przy zamykaniu pozycji.

Podsumowując — warto wiedzieć, co się kupuje. Ale to raczej kwestia edukacji, nie wady jako takiej.

Rodzaje ETF-ów

ETF-y można podzielić na wiele kategorii — wszystko zależy od tego, co replikują. Oto najpopularniejsze rodzaje wraz z przykładami:

🔹 ETF na akcje z różnych regionów

iShares Core MSCI World UCITS ETF (SWDA)
Xtrackers MSCI Emerging Markets ESG
iShares NASDAQ 100 UCITS ETF (CSNDX)

🔹 ETF obligacyjne

Xtrackers Eurozone Government Bond Yield Plus
Emerging Markets Bond ETF (EMBD)

🔹 ETF sektorowe

Xtrackers MSCI World Information Technology
Artificial Intelligence & Technology ETF (AIQ)
SPDR MSCI World Health Care

🔹 ETF na surowce

Global X Uranium UCITS ETF
Xtrackers IE Physical Silver EUR Hedged ETC

🔹 ETF walutowe

Invesco DB US Dollar Index Bullish Fund (UUP)
CurrencyShares Euro (FXE)
CurrencyShares Japanese Yen (FXY)

🔹 ETF odwrotne (short)

ProShares Short S&P 500 (SH)
UltraPro Short QQQ (SQQQ)

🔹 ETF lewarowane (z dźwignią)

Direxion Semiconductor Bull 3x (SOXL)
Direxion Financial Bull 3X (FAS)

🔹 ETF krajowe

Xtrackers MSCI Pakistan Swap
Xtrackers Nikkei 225
iShares MSCI Poland ETF

🔹 ETF strategiczne (np. covered call)

Global X XYLD S&P 500 Covered Call
Global X QYLG Nasdaq 100 Covered Call & Growth
VanEck MOAT (firmy z tzw. „economic moat”)

🔹 ETF tematyczne

Global X Renewable Energy Producers (RNRG)
Global X AIQ Artificial Intelligence & Tech

ETF-y mocno się rozwinęły w ostatnich latach i dziś możemy znaleźć fundusze na praktycznie wszystko — od wodoru, przez automatyzację, aż po replikację strategii opcyjnych.

📌 Szczególną ostrożność warto zachować przy ETF-ach lewarowanych i odwrotnych — są one bardziej ryzykowne, nie nadają się do długoterminowego inwestowania i raczej nie są dla początkujących.

👉 Sprawdź też nasz aktualny ranking: Najlepsze fundusze ETF do inwestowania w tym roku

Jak inwestować w fundusze ETF?

Gdy już wiemy, czym są ETF-y i jakie rodzaje funduszy mamy do dyspozycji, kolejnym krokiem jest określenie, jaki portfel ETF chcemy stworzyć. To z kolei zależy od naszego profilu inwestora oraz celów finansowych.

👉 Pomocne mogą być również te artykuły: Jak wybrać ETF? oraz Portfele z ETF-ami.

Inwestowanie w ETF-y przez Freedom24

Jednym z przykładów inwestowania w ETF-y jest broker Freedom24, należący do grupy Freedom Holding Corp., notowanej na NASDAQ. Platforma umożliwia dostęp do szerokiej gamy ETF-ów z rynków amerykańskich i europejskich oraz oferuje funkcjonalność konta oszczędnościowego.

Co oferuje Freedom24?

💼 Liczba ETF-ów: ponad 1500 z giełd NYSE, NASDAQ, Xetra i innych

💲 Prowizje:

0% za ETF-y w ramach planu "Smart" (do 10 transakcji miesięcznie)
Od 0,012 USD/akcję w planie "Fix"
2 EUR minimalna prowizja za transakcję

📈 Platforma: desktopowa i aplikacja mobilna

🧾 Podatki: jako broker zarejestrowany na Cyprze, Freedom24 przesyła PIT-8C, co ułatwia rozliczenie podatkowe.

Freedom24

Obligacyjne ETF-y z rentownością 4,7%–6,3%
Ponad 3600 ETF-ów na całym świecie
Promocja: Odbierz nawet do 20 darmowych akcji!
Proste i konkurencyjne opłaty
Międzynarodowa internetowa platforma inwestycyjna

Odwiedź

Inwestowanie niesie ze sobą ryzyko straty.

👉 Sprawdź więcej: Odkryj Freedom24

Inni popularni brokerzy ETF

ETF-y są dostępne głównie za pośrednictwem platform brokerskich i instytucji bankowych. Kluczowe jest wybranie brokera z niskimi prowizjami, ponieważ koszty transakcyjne mogą znacząco wpłynąć na zyskowność inwestycji.

Lista popularnych brokerów ETF:

DEGIRO
Jeden z najtańszych brokerów w Europie z dostępem do szerokiej gamy ETF-ów na wielu giełdach.
👉 Sprawdź ofertę DEGIRO

Interactive Brokers
Globalny broker z bardzo rozbudowaną ofertą ETF-ów i niskimi prowizjami dla aktywnych inwestorów.
👉 Zobacz platformę IB

XTB
Polski broker oferujący 0% prowizji na ETF-y przy określonym limicie obrotu miesięcznego oraz intuicyjną aplikację.
👉 Załóż konto XTB

eToro
Popularna platforma społecznościowa umożliwiająca inwestowanie w ETF-y bez prowizji, z opcją kopiowania innych inwestorów.
👉 Wypróbuj eToro

300 x 250

Praktyczne wskazówki

⏰ Dopasuj ETF do strategii: wybierz inne fundusze dla inwestycji długoterminowych, a inne dla krótkoterminowych.
📊 Zrozum ryzyko i zwroty: im szerszy portfel ETF, tym bardziej stabilne mogą być zwroty.
🚫 Nie ulegaj modzie: chwilowe trendy nie muszą oznaczać dobrych inwestycji.
⚠️ Nie wszystko co innowacyjne = zyskowne: dobra technologia nie zawsze oznacza dobrą inwestycję.
🔀 ETF-y są wszechstronne, więc mogą być atrakcyjne m.in. dla:
- inwestorów pasywnych (indeksowanie),
- strategii intraday i swing tradingu,
- strategii rotacyjnych,
- inwestorów szukających zabezpieczeń,
- inwestorów korzystających z dźwigni,
- strategii top-down (tematy, sektory, kraje).

A jeśli zastanawiasz się, dlaczego fundusz nie zawsze idealnie odwzorowuje indeks, sprawdź co to jest tracking error. ETF-y to nie tylko akcje – fundusze obligacyjne to dobry sposób na dywersyfikację przy niższym ryzyku. Ale zanim wybierzesz fundusz, koniecznie zrozum różnice między ETF-ami akumulacyjnymi a dystrybucyjnymi – to wpływa na opodatkowanie i strategię długoterminową. Możesz też trafić na skróty, które brzmią podobnie, ale działają inaczej – zobacz, czym różnią się ETF-y, ETC i ETN-y.

Nie masz jeszcze gotowej strategii? Ten przewodnik krok po kroku o budowie portfela ETF pomoże Ci zacząć. A jeśli chcesz czegoś bardziej dynamicznego – poznaj ETF-y z dźwignią. Dla fanów solidnych podstaw ważne będzie zrozumienie różnic między ETF-ami fizycznie replikowanymi a syntetycznymi, a także poznanie takich pojęć jak TER – Total Expense Ratio. Lubisz dane i algorytmy? Przeczytaj o smart beta ETF-ach.

A jeśli interesuje Cię strategia pasywna, zacznij od metody DCA. Równie istotne będzie zrozumienie, czym różni się inwestowanie pasywne od aktywnego i jak rozszyfrowywać nazwy ETF-ów, żeby nie kupić czegoś, czego się nie rozumie. Na koniec warto wiedzieć, czym są ETP – produkty notowane na giełdzie, oraz poznać 5 sprawdzonych strategii ETF dla początkujących. A jeśli słyszałeś o funduszu SPY, sprawdź, jak inwestować w SPDR ETF i dlaczego cieszy się taką popularnością.

Szukasz brokera? Sprawdź nasze rekomendacje

Freedom24