Jak korzystać ze strategii dywergencji w analizie technicznej?

W tym artykule krok po kroku wyjaśnimy, co to jest dywergencja i jak można ją wykorzystać w handlu, analizując różnice między ruchem cen a wskaźnikami technicznymi.

Co to dywergencja w handlu?

Dywergencje (ang. divergence) to jedno z najczęściej wykorzystywanych narzędzi w analizie technicznej rynku akcji. Mówimy o nich wtedy, gdy ruch ceny danego instrumentu finansowego zaczyna odbiegać od wskazań wskaźnika technicznego, takiego jak np. średnia krocząca.

Dla traderów kluczowe jest sprawdzanie, czy ruch cenowy jest zgodny z tym co pokazują wskaźniki. Jeśli pojawia się rozbieżność — czyli dywergencja — może to być sygnał ostrzegawczy lub zapowiedź zmiany trendu, a co za tym idzie, potencjalna okazja do wejścia na rynek.

Dywergencja występuje wtedy, gdy kierunek ruchu ceny i kierunek wskaźnika technicznego zaczynają się rozchodzić.

W analizie technicznej dywergencję pozytywną (byczą) obserwujemy w sytuacji, gdy cena nadal spada, ale wskaźnik techniczny zaczyna rosnąć. Taka sytuacja często uznawana jest za sygnał możliwego odwrócenia trendu, zwłaszcza jeśli występuje w pobliżu strefy wsparcia.

Dywergencja negatywna – co to oznacza?

Dywergencja negatywna (niedźwiedzia) pojawia się wtedy, gdy cena nadal rośnie, ale wskaźnik techniczny zaczyna wykazywać słabość – np. spada. Taki sygnał często interpretowany jest jako zapowiedź potencjalnej korekty lub odwrócenia trendu spadkowego. Jeśli dywergencja pojawia się w momencie, gdy cena zbliża się do poziomu oporu, może to być ostrzeżenie przed zbliżającym się wybiciem w dół.

Dywergencje są często wykorzystywane jako narzędzie do prognozowania końca obowiązującego trendu, ponieważ wskazują na jego słabnącą dynamikę. Warto jednak pamiętać, że nie zawsze są one w pełni precyzyjne – dlatego najlepiej traktować je jako uzupełnienie innych narzędzi analizy technicznej, a nie samodzielny sygnał do działania.

Szczegóły mają znaczenie

W analizie technicznej jednymi z kluczowych elementów, na które warto zwracać uwagę, są właśnie dywergencje. Najczęściej obserwuje się je przy wykorzystaniu oscylatorów, takich jak wskaźnik siły względnej (RSI), MACD (wskaźnik zbieżności/rozbieżności średnich kroczących), wskaźnik CCI czy oscylator stochastyczny.

W praktyce to właśnie wtedy, gdy ruch ceny i wskaźnik zaczynają „iść w przeciwnych kierunkach”, pojawiają się najbardziej wartościowe sygnały transakcyjne.

Najczęściej spotykanym typem dywergencji jest tzw. klasyczna (normalna) dywergencja – uznawana za sygnał możliwego odwrócenia trendu. Polega na rozbieżności pomiędzy kierunkiem ruchu ceny a kierunkiem wskaźnika i może zapowiadać zmianę trendu w perspektywie krótkoterminowej lub średnioterminowej.

Rodzaje dywergencji: bycza, niedźwiedzia i ukryta | Jak je zidentyfikować?

Rodzaje dywergencji – kierunek i siła sygnału

Jeśli chodzi o kierunek, wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje dywergencji: byczą i niedźwiedzią.

• Dywergencja bycza pojawia się wtedy, gdy cena osiąga nowe minima, ale wskaźnik techniczny już tego nie potwierdza. To może świadczyć o słabnącej presji sprzedażowej i zbliżającym się odwróceniu trendu wzrostowego.
  
• Dywergencja niedźwiedzia występuje, gdy cena osiąga nowe maksima, natomiast wskaźnik przestaje podążać za nią w górę. W takiej sytuacji może to oznaczać wygasającą presję zakupową i potencjalne odwrócenie w kierunku spadków.
  

Z kolei pod względem siły sygnału, dywergencje można podzielić na trzy główne typy:

1. Dywergencja regularna (klasyczna) – występuje wtedy, gdy cena i wskaźnik techniczny poruszają się w przeciwnych kierunkach. Na przykład: cena tworzy nowe szczyty, a wskaźnik już nie – lub odwrotnie – cena spada niżej, a wskaźnik tego nie potwierdza. To najczęstszy rodzaj dywergencji, często zapowiadający zmianę trendu.
2. Dywergencja ukryta – pojawia się wtedy, gdy cena i wskaźnik poruszają się w tym samym kierunku, ale z różną siłą. Przykładowo: jeśli cena osiąga nowe maksima, a wskaźnik rośnie tylko nieznacznie, może to sugerować ukrytą dywergencję byczą. Taki sygnał często wskazuje na kontynuację obecnego trendu, a nie jego odwrócenie – dlatego jest szczególnie przydatny w strategiach opartych na podążaniu za trendem (trend following).

3. Dywergencja wyczerpania – występuje wtedy, gdy zarówno cena, jak i wskaźnik techniczny poruszają się w tym samym kierunku, ale pod koniec trendu zaczynają się rozchodzić. Przykładowo: jeśli cena osiąga nowe maksima, a następnie zaczyna tworzyć coraz niższe dołki, podczas gdy wskaźnik nadal pokazuje wyższe dołki – może to sygnalizować byczą dywergencję wyczerpania.

Tego typu sygnał sugeruje, że trend zaczyna tracić siłę, a rynek może być bliski odwrócenia. Dobrym narzędziem do identyfikowania takich momentów może być np. dywergencja na wskaźniku RSI, która pomaga wychwycić osłabienie impulsów cenowych – szczególnie na parach walutowych czy innych instrumentach o dużej zmienności.

Dywergencja wyczerpania wskazuje, że fale trendu stają się coraz krótsze i słabsze, co może oznaczać, że rynek jest już bliski wyczerpania i może nastąpić zmiana kierunku.

Dywergencja klasy A

Dywergencje klasy A są uznawane za najsilniejsze i najbardziej wiarygodne. Zazwyczaj wskazują na nagłą i trwałą zmianę kierunku trendu. Oto, jak je rozpoznać:

• Dywergencja niedźwiedzia klasy A występuje wtedy, gdy cena osiąga nowy szczyt, ale wskaźnik techniczny tworzy niższy szczyt. Oznacza to, że wskaźnik nie ma już wystarczającej siły, by potwierdzić nowy poziom cenowy, co stanowi wyraźny sygnał osłabienia trendu wzrostowego i możliwego odwrócenia.
  
• Dywergencja bycza klasy A pojawia się, gdy cena tworzy nowe, niższe dołki, ale oscylator pokazuje wyższe dołki. To sygnał, że presja spadkowa słabnie – ponieważ wskaźnik nie ma już dynamiki, by potwierdzić nowe minima cenowe. Taka rozbieżność często zapowiada zmianę kierunku trendu na wzrostowy.

Dywergencja klasy B

Chociaż dywergencja klasy B występuje z odpowiednią dynamiką, zaleca się, aby przed jej wykorzystaniem jako sygnału wejścia poczekać na potwierdzenie z innych wskaźników. Jest to słabszy rodzaj dywergencji, który wskazuje na stopniową zmianę trendu.

• Dywergencja niedźwiedzia klasy B pojawia się, gdy cena osiąga tę samą wartość, ale wskaźnik tworzy niższy dołek. Oznacza to, że cena może nadal utrzymywać pewną dynamikę, która pozwala na kontynuację poprzedniego trendu. Moment, w którym cena osiąga ten sam poziom, nazywamy podwójnym szczytem, czyli sytuacją, w której byki i niedźwiedzie są w równowadze.
  
• Bycza dywergencja klasy B występuje, gdy cena tworzy podwójne dno lub formację W, a wskaźnik generuje wyższe dołki. To również moment równowagi, który sprawia, że sygnał jest nieco mniej pewny.
  

Dywergencja klasy C

Dywergencja klasy C jest uznawana za najsłabszy sygnał, zwłaszcza na rynku w fazie dużych wahań. Z tego powodu nie jest uważana za odpowiednią do stosowania w strategiach transakcyjnych. Aby zrozumieć, kiedy występuje, oto jej definicja:

• Dywergencja niedźwiedzia klasy C pojawia się, gdy cena osiąga nowe maksima, ale wskaźnik nie potwierdza tego, utrzymując się w pobliżu poprzednich maksimów. Jest to przykład podwójnego szczytu na wskaźniku, co wskazuje na niewielką utratę dynamiki w trendzie wzrostowym.
  
• Dywergencja bycza klasy C występuje, gdy cena osiąga nowe, niższe dołki, ale wskaźnik nie spada poniżej poprzedniego dołka. Tworzy to podwójne dno, a sama utrata momentum nie jest zbyt duża.
  

Ukryta dywergencja

Ukryta dywergencja jest jedną z bardziej efektywnych odmian. Choć również stanowi odchylenie między ceną a wskaźnikiem, jest to wzór kontynuacji trendu. Definiuje się ją następująco:

• Ukryta dywergencja niedźwiedzia występuje, gdy cena tworzy niższe maksima, a wskaźnik pokazuje wyższe maksima, co potwierdza kontynuację trendu spadkowego.
  
• Ukryta dywergencja bycza pojawia się, gdy cena tworzy wyższe dołki, a wskaźnik generuje niższe dołki, co stanowi potwierdzenie kontynuacji trendu wzrostowego.
  

Dywergencje mogą być wykorzystywane na różne sposoby w analizie technicznej. Jednym z podejść jest czekanie na wystąpienie dywergencji, a następnie otwieranie pozycji zgodnie z kierunkiem sygnału. Można je także wykorzystać jako część szerszego systemu lub strategii handlowej.

Bez względu na sposób ich zastosowania, dywergencje stanowią cenne narzędzie w analizie technicznej, pomagając w identyfikowaniu okazji handlowych o wysokim prawdopodobieństwie sukcesu.

Przykład dywergencji RSI-cena

Przykładem dywergencji może być sytuacja, gdy cena akcji osiąga nowe maksima, ale wskaźnik RSI tego nie potwierdza. Może to wskazywać na niedźwiedzią dywergencję, sygnalizującą możliwy szczyt ceny. Z kolei, gdy cena osiąga nowe minima, a wskaźnik RSI nie potwierdza tego ruchu, może to być bycza dywergencja, sugerująca potencjalne dno i zmianę trendu.

Dywergencje stanowią tylko jedną z metod generowania sygnałów w analizie technicznej. Choć nie powinny być traktowane jako jedyny wskaźnik, mogąbyć pomocne w potwierdzeniu innych sygnałów i wskazań rynkowych.

Poniższy wykres EUR/USD ilustruje niedźwiedzią dywergencję między ceną a wskaźnikiem RSI, co może sugerować zbliżający się szczyt.

Dywergencje cenowo-wolumenowe | Price action

Poniżej zobaczymy przykład, jak dywergencje cenowo-wolumenowe mogą występować w ramach tzw. Price Action.

Weźmy kurs kryptowaluty XRP/USDT (Tether), gdzie możemy zaobserwować niedźwiedzią dywergencję między ceną a wolumenem obrotu. Oznacza to, że podczas gdy cena wykazuje tendencję wzrostową, wolumen transakcji maleje, co może sugerować potencjalną zmianę trendu.

Dodatkowo, jeśli uwzględnimy elementy Price Action, zauważymy formację podwójnego szczytu, która wskazuje na możliwość odwrócenia trendu.

Naszym celem jest identyfikacja potencjalnych punktów zwrotnych na rynku. Można ich również używać do potwierdzania innych wskaźników technicznych. Na przykład, jeśli na wykresie akcji tworzy się formacja głowy i ramion, ale nie widać wyraźnej dywergencji, może to nie być prawidłowy sygnał. Jeśli jednak istnieje wyraźna dywergencja między ceną akcji a wskaźnikiem wolumenu, może to potwierdzać poprawność formacji głowy i ramion.

Dywergencje nie zawsze są łatwe do wykrycia i często mogą być błędnie interpretowane. Dlatego tak ważne jest obserwowanie dywergencji względem innych wskaźników technicznych i przeprowadzenie własnych badań przed podjęciem decyzji inwestycyjnych.

Zalety i wady stosowania dywergencji w handlu

Niektórzy analitycy uważają, że dywergencje można wykorzystać do przewidywania zmian kierunku rynku, podczas gdy inni sądzą, że można je wykorzystać do potwierdzania trendów. Następnie przeanalizujemy zalety i wady stosowania dywergencji jako generatora sygnału.

Jedną z głównych zalet stosowania dywergencji jako generatora sygnałów jest to, że można je wykorzystać do identyfikacji potencjalnych odwróceń rynku zanim do nich dojdzie. Oznacza to, że jeśli dostrzeżesz na wykresach dywergencję i zdołasz otworzyć pozycję wcześnie, możesz skorzystać z fali handlu z bardzo pozytywnymi wynikami.

Jednak wykorzystywanie dywergencji jako generatora sygnału ma też pewne wady. Jedną z największych wad jest to, że dywergencje często mogą być fałszywymi sygnałami. Oznacza to, że jeśli otworzysz pozycję wyłącznie ze względu na dywergencję, bez żadnych innych wspierających wskaźników, rynek może kontynuować ruch w pierwotnym kierunku.

Inną wadą jest to, że uformowanie się dywergencji często wymaga czasu, co oznacza, że możesz stracić część potencjalnych zysków, jeśli poczekasz na ich powstanie przed wejściem na rynek.

Zalety stosowania dywergencji:

✅ Potrafią "przewidywać" zmiany
✅ Potrafią identyfikować niepowodzenia
✅ Dobrze dobrane mogą być opłacalne

Wady stosowania dywergencji:

❌ Czasami dają fałszywe sygnały
❌ Wymagają innych wskaźników pomocniczych
❌ Potrzebują czasu, żeby się uformować

Krótko mówiąc, wszystkie te dywergencje, normalne czy ukryte, zdarzają się dość często we wszystkich przedziałach czasowych. Celem tego artykułu jest dostarczenie wszelkich informacji niezbędnych do zrozumienia wszystkich możliwych dywergencji w handlu, nie pozostawiając miejsca na emocje. Wymaga to od traderów wystarczającej cierpliwości, aby czekać na pojawienie się wzoru dywergencji, i wystarczającej dyscypliny, aby handlować pomiędzy konfiguracjami dywergencji.

Szukasz brokera? Sprawdź nasze rekomendacje

eToro

• Trading automatyczny
• Przejrzyste i zrozumiałe wskazówki handlowe
• Darmowe transakcje akcji i ETF
• Ochrona przed ujemnym saldem
• Karta kredytowa/debetowa dostępna (w USA i UK tylko karta debetowa)

Odwiedź

51% rachunków inwestorów traci pieniądze, handlując kontraktami CFD z tym dostawcą.

TMS Oanda

• Broker z wieloma aktywami CFD.
• Profesjonalne platformy transakcyjne (MetaTrader i TradingView).
• Konkurencyjne spready.

Odwiedź

74% inwestorów detalicznych traci pieniądze, gdy handluje CFD u tego dostawcy.

AvaTrade

• Ponad 1200 produktów i rynków do handlu.
• Telefoniczna i WhatsApp obsługa klienta w języku polskim.
• Copy trading.

Odwiedź

63% kont klientów traci pieniądze handlując kontraktami CFD z tym brokerem.